Het zondeboksyndroom doorbreken
Ben jij weleens de zondebok geweest? In elke organisatie zijn er van die momenten waarop je voelt dat het misloopt: resultaten die in stilte wegzakken, of spanningen die niemand durft te benoemen. En dan gebeurt het onvermijdelijke…
Er wordt een schuldige gekozen. Plots is één persoon “het probleem”. Zijn mimiek wordt geanalyseerd, zijn fouten uitvergroot, zijn intenties verdraaid. En terwijl die ene collega steeds meer onder de microscoop ligt, ademt de rest ongemerkt uit: “Oef, het ligt dus niet aan ons.”
Maar hier komt de schok die systemisch coachen keer op keer bevestigt:
Wat iedereen voelt, wordt nooit door één iemand veroorzaakt. Het systeem fluistert: de zondebok is niet het probleem. Hij is de boodschapper. En zolang niemand naar de boodschap luistert, blijft het systeem dezelfde fouten maken.
Je team wijst één persoon aan als “het probleem”. Maar wat als diegene juist de spiegel van het team is? Het systeem kiest zijn zondebok niet toevallig. Vaak is het iemand die veel draagt, hard werkt of moeite heeft de onderstroom te doorgronden.
Kortom: de zondebok is niet de zwakke schakel. Hij of zij is de spiegel van het team. De vraag is dus niet wie het probleem is, maar wat.
Waarom klassieke interventies falen
Wanneer spanning of probleemgedrag in een team opduikt, grijpen organisaties vaak naar de bekende stappen: een gesprek voeren “met de persoon in kwestie”, feedback aanscherpen of rollen herbekijken.
Allemaal nuttige stappen, maar ze raken de dynamiek niet. Want zolang je focust op het individu, blijft de onderstroom onder de radar en zal die zich opnieuw manifesteren, vaak bij iemand anders.
Systemische intelligentie stelt precies de juiste vragen:
- Wat speelt hier al langere tijd onder de oppervlakte?
- Welke plek blijft oningevuld?
- Welke loyaliteiten of oude patronen beïnvloeden dit?
- Wat probeert dit gedrag het systeem duidelijk te maken?
- Wie draagt te veel, wie te weinig?
- Wat is onze collectieve verantwoordelijkheid?
Systemisch coachen en managen
Wat als je niet langer zoekt naar wie het probleem is, maar ontdekt wat er écht speelt? Dat is waar systemische intelligentie over gaat. In de opleiding Systemisch Coachen & Managen leer je onder andere:
- Systemisch waarnemen en verbanden zien die voor anderen verborgen blijven
- Werken met de principes van ordening, binding en balans
- Symptomen herkennen in teams en organisaties
- Verstrikkingen zichtbaar en bespreekbaar maken
- Interventies doen die de onderstroom in beweging brengen
- Mensen helpen hun juiste plek in te nemen
- De taal van het systeem begrijpen
Of zoals we tijdens de opleiding vaak zeggen: stop de schuldvraag, start de transformatie.