Wil je minder stress? Stop met wachten op ‘het perfecte moment’
We zeggen het allemaal weleens tegen onszelf: “Als het rustiger wordt, zal ik minder stress hebben”. Jammer genoeg klopt dit niet. Dit soort gedachten geven ons de illusie dat rust, succes en geluk ergens in de toekomst op ons liggen te wachten, zodra een obstakel uit de weg is geruimd. Dit is helaas een leugen, en het heeft een impact op wat we willen doen, maar uiteindelijk toch laten. Stop daarom met wachten en doorbreek de vicieuze cirkel aan de hand van vijf stappen. Lees dus zeker verder!
Het ‘Wanneer-X-dan-Y’-denken
Deze gedachtegang heeft een naam, zijnde het ‘Wanneer-X-dan-Y’-denken. Het idee is simpel: wanneer X (de stressfactor) opgelost is, dan kan Y (rust, geluk, succes) eindelijk gerealiseerd worden. Denk aan gedachten zoals: “Als dit project klaar is, zal ik eindelijk ontspannen”, of “Wanneer ik deze promotie krijg, zal ik eindelijk gezonder beginnen eten”. Herkenbaar?
Hoewel deze logica verleidelijk lijkt, leidt het vaak tot teleurstelling en uitstelgedrag. Want zodra het ene obstakel uit de weg is, komt er bijna altijd een ander in de plaats. De werkdruk vermindert misschien, maar een nieuw project of onverwachte crisis komt vrijwel iedere keer op je pad. In plaats van rust te vinden, blijf je jezelf voorhouden dat het ‘later’ wel zal gebeuren. Het resultaat? Je stelt uit wat je écht wilt doen, omdat je constant wacht op het perfecte moment. Spoileralert: dat moment komt niet.
Hoe vaak heb je jezelf horen zeggen: “Ik zou nu echt aan die opdracht moeten beginnen, maar ik wacht tot het wat rustiger is”, of “Ik wil meer tijd met mijn gezin doorbrengen, maar eerst moet ik dit project afmaken”?
Het grootste probleem met ‘Wanneer-X-dan-Y’-denken is dat het je doelen in de toekomst plaatst, afhankelijk van externe factoren die je niet (volledig) kunt beheersen. Je maakt je succes, productiviteit of welzijn afhankelijk van omstandigheden die buiten jezelf liggen. Dit leidt tot frustratie, want je hebt geen controle over de situatie. In plaats van in het hier en nu te leven en handelen, blijf je in een constante staat van ‘wachten’. Dit zorgt niet alleen voor uitstelgedrag, maar voedt ook stress en een gevoel van machteloosheid.
Een ander probleem met deze manier van denken is dat het idee van ‘X’ (de stressfactor) altijd verandert. Zodra je de ene uitdaging hebt overwonnen, komt er onvermijdelijk een nieuwe. Je maakt de ene deadline af, en er ligt alweer een volgende op je bord. De lijst met to-do’s lijkt te minderen, maar wordt snel weer aangevuld. Dit betekent dat het perfecte moment om te beginnen aan wat je echt wilt doen, waarschijnlijk nooit komt. Je blijft gevangen in een cyclus van wachten, zonder dat je daadwerkelijk vooruitgang boekt in de richting van je doelen. Niemand houdt ervan gevangen te zitten in een vicieuze cirkel, al is dat vaak wel de realiteit zonder dat je het beseft.
Waarom handel je niet?
Wat houdt je tegen om te doen wat je wilt? Vaak denken we dat het de externe omstandigheden zijn, zoals werk, tijdgebrek, of stressvolle situaties. Maar in werkelijkheid ligt het antwoord bij ons. Zo kan het zijn dat je bang bent voor mislukking, dat je worstelt met perfectionisme, of dat je simpelweg in je comfortzone wilt blijven. Deze interne blokkades zijn vaak de echte reden dat je niet doet wat je eigenlijk wilt doen. Het ‘Wanneer-X-dan-Y’-denken stelt ons gerust, omdat het ons een excuus geeft om niet in actie te komen. We denken dat van zodra de omstandigheden verbeteren, we vanzelf in beweging komen. Maar in werkelijkheid ligt de kracht om te handelen in het nu, ongeacht de externe omstandigheden.
Doorbreek de vicieuze cirkel
De enige manier om te voorkomen dat je vast blijft zitten in dit patroon, is door het perfecte moment los te laten en te kiezen voor actie, ook al voelt het alsof de omstandigheden niet ideaal zijn. De kracht ligt in het heden, en je hebt veel meer controle over je eigen denken en gedrag dan je misschien beseft.
Om je op weg te helpen zijn hier vijf stappen die je kunt nemen om deze vicieuze cirkel te doorbreken:
- Herken patronen van uitstelgedrag. Wees je bewust van hoe vaak je jezelf vertelt dat je later aan iets gaat werken. Schrijf die gedachten op en wees eerlijk over hoe vaak ze terugkomen.
- Verander je mindset. In plaats van te denken dat je eerst externe obstakels moet oplossen, stel jezelf de vraag: “Wat kan ik nu doen, ondanks de uitdagingen die er zijn?”. Dit verlegt de controle van externe factoren naar je eigen gedrag.
- Stel kleine, haalbare doelen. Je hoeft niet alles in één keer op te lossen. Begin met kleine stappen richting je doel, ook al lijkt het alsof de omstandigheden niet perfect zijn. Denk eraan: dat zijn ze nooit!
- Omarm het idee dat er altijd nieuwe uitdagingen zullen zijn. Het leven zal nooit volledig stressvrij zijn. Het is de kunst om te leren omgaan met die stress, in plaats van te wachten tot deze verdwijnt. Anders blijf je wachten.
- Blijf in het moment. De toekomst is onzeker, maar wat je nu kunt doen, is concreet. Maak bewuste keuzes om te focussen op wat je vandaag kunt bereiken, in plaats van te wachten op een betere toekomst. Ga ervoor!
Het ‘Wanneer-X-dan-Y’-denken is een veel voorkomende mentale valkuil die ons ervan weerhoudt te doen wat we echt willen. We vertellen onszelf dat we actie zullen ondernemen zodra ‘het perfecte moment’ aanbreekt, maar in werkelijkheid zit het leven vol uitdagingen die elkaar constant opvolgen. Met andere woorden: dat ‘perfecte moment’ komt dus niet. De enige manier om deze vicieuze cirkel te doorbreken, is door verantwoordelijkheid te nemen voor ons eigen denken en doen.
De bal ligt bij jou
Kies voor actie, ongeacht de omstandigheden. Het perfecte moment bestaat niet. Wat je nu doet, is wat telt. Dus de echte vraag is: welke stap kun jij vandaag zetten om dichter bij je doelen te komen, ondanks de obstakels op je pad?
Specialisatie-opleiding: coachen op stress, burn-out preventie en herstel na burn-out
In dit specialisatie-programma leer je stress signalen van jezelf en anderen te herkennen en je eigen stress signalen en die van anderen te herkennen en bespreekbaar te maken en je leert hoe je via een wetenschappelijk beproefde methode uitputting en burn-out kan voorkomen.